Vân Sơn Tự

Vân Sơn Tự còn có tên gọi là chùa Núi Một, chùa tọa lạc giữa lưng chừng trên Núi Một thuộc huyện Côn Đảo. Ngôi chùa được thiết kế lưng tưa vào núi, mặt hướng ra vịnh Côn Sơn cách trung tâm thị trấn Côn Đảo khoảng 1.6 km. Do Mỹ Ngụy xây dựng để phục vụ tín ngưỡng cho những người làm việc trong bộ máy hành chính, quan chức trên đảo năm 1964. Bên cạnh đó, chùa còn được xây dựng với mục đích mỵ dân, trá hình để che mắt báo chí và dư luận quốc tế về sự cai trị từ nhân tàn bạo của chế độ Mỹ Ngụy.

Vào tháng 4/1965, địch bắt những tù nhân có án chung thân bị giam ở Trại Phú Hải lúc bấy giờ gọi là Trại 2 đi xây dựng chùa Núi Một. Người tù phải khiêng, vác các vật liệu nặng như cát, đá, xi măng,… từ dưới chân núi lên đỉnh núi. Những người tù phản đối quyết liệt nhưng quân địch không phản ứng lại. Cho đến khi trở về trại giam lúc chiều muộn thì quân địch không cho dân ta tắm rửa, ăn uống mà bắt tù nhân nhốt vào phòng giam. Chúng chọn ra 63 người mà chúng cho là chủ chốt trong những người cầm đầu ồi nhốt họ vào 2 hầm đá nêm chật đứng hình không còn chỗ cử động, chúng còn dùng bao bố để bịt lổ thông hơi làm cho không khí không đủ để thở. Có những đồng chí không chịu được đã hi sinh vì ngạt thở trong hầm đá.

Sau năm 1975, chùa trở thành nơi thờ tự của người dân trên đảo. Ngày 04/12/2009, ngôi chùa Núi Một của huyện Côn Đảo đã trở thành di tích lịch sử văn hóa và danh thắng cấp tỉnh do tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu công nhận.

Sau những năm tháng trải qua khói lửa chiến tranh cùng một quãng thời gian không có người chăm nom hương khói nên đã bị hư hại khá nhiều. Cùng với các sự quan tâm của giáo hội phật giáo, tổ đình Vĩnh Nghiêm ở TP.HCM, sự thành tâm cúng dàng của Phật và sự góp sức của toàn thể nhân dân, chàu Vân Sơn – Núi Một đã được khởi công xây dựng.

Ngày 3/12/2011, chùa Vân Sơn đã hoàn thành sau gần 1 năm thi công trùng tu và tôn tạo với tổng vốn đầu tư gần 100 tỷ đồng do UBND huyện Côn Đảo, Bộ Văn Hóa Thể Thao và du lịch với sự tài trợ của báo công an nhân dân, Quỹ thiện tâm, Công ty Cổ phần Vincom,… tổ chức khởi công dự án. Tổng diện tích được đầu tư trùng tu, nâng cấp là 19.434m² bao gồm các hạng mục: Cổng chùa, Gác chuông, Tượng Phật, Miếu Địa Tạng, Miếu Sơn Thần, Nhà tổ, Nhà khách và các hệ thống hạ tầng kỹ thuật giao thông, cấp điện, cấp thoát nước. Có thể nói chùa Vân Sơn không chỉ là công trình văn hóa mà còn gắn liền với lịch sử chiến tranh của nhân dân Việt Nam cũng như gắn liền với địa danh Côn Đảo mà ngôi chùa còn là nơi để nhân dân và du khách thập phương đến hành hương, hướng thiện, cầu nguyện, siêu độ cho các anh hùng đã ngã xuống hy sinh vì Tổ quốc.

Vân Sơn Tự được thiết kế với lối kiến trúc mang đậm nét Phật giáo Á Đông, chủ yếu thờ Phật và các chư vị bồ tát. Không gian chùa tuy không lớn, nhưng với vị trí tọa lạc lưng tựa vững chắc vào núi Một các mặt còn lại đều có view ngắm cảnh, thưởng ngoạn trên cả tuyêt vời. Đứng ở chùa du khách có thể phóng tầm mắt ra tứ phương đâu đâu cũng có phong cảnh hữu tình với hướng nam là màu xanh thăm thẳm của rừng núi bạt ngàn, hướng đông là vịnh Côn Sơn trong xanh cùng với thị trấn bình yên đang vương mình phát triển thì hướng bắc là cánh đồng sen An Hải đang e ấp nép mình bên lá xanh lan tỏa hương thơm từng giây từng phút.

Tuy nhiên, nổi bật hơn cả vẫn là tượng Quan Âm Bồ Tát cao 2m đứng trên đài sen, tay cầm bình nước cam lộ đặt lộ thiên ở khuôn viên chùa. Với tiếng chuông chùa ngân vang cùng tiếng tụng kinh của các sư thầy kèm theo những tiếng xì xào khấn nguyện của khách thập phương hòa trong nhang khói lan tỏa khắp bốn bề khiến không khí ở nơi đây làm cho du khách như trút bớt muộn phiền, lòng cảm thấy tịnh tâm, nhẹ nhõm.

Cầu nguyện xong, du khách có thể dừng chân uống ngụm nước mát do các sư trong chùa ban tặng hoặc du khách có thể xxin quà lộc là những vòng đeo tay ở chùa để mong mọi sự an lành và gặp nhiều điều may mắn. Phía sau chùa là con đường với cấp bậc thang trải dài lên núi nhưng chẳng ai biết được con đường ấy dẫn đi đến đâu và bao xa bởi chủ nhân thống trị con đường này là các bạn khỉ tinh nghịch và lì lợm. Chúng không sợ con người vì có lẽ đã quen dần mỗi khi có du khách đến chúng hú hú gọi nhau ra chặn đường du khách để không bị quấy rầy hoặc xin xỏ thức ăn.

Nếu ban ngày chùa núi Một nườm nượp du khách thập phương ra vào khấn vái thì buổi tối nơi đây yên tĩnh, bình dị đến lạ thường. Tuy nhiên, chùa Vân Sơn về đêm lại rất thơ mộng khi lên đèn. Du khách sẽ thấy được cánh đồng sen An Hải lên đèn buổi đêm, xa xa là những chiếc thuyền của ngư dân lấp lánh ánh đèn đang neo đậu trong vịnh Côn Sơn.